Hàng loạt món ăn vặt ở Việt Nam có chất gây teo não

Ngày 24/5/2012, Viện Vệ sinh Y tế công cộng TP.HCM đã lấy 10 mẫu ô mai, xí muội tại các cửa hàng, siêu thị, chợ để kiểm tra. Kết quả, đã phát hiện nhiều mẫu có sử dụng cyclamate, hàm lượng saccharine và chì (các chất có thể gây ung thư) không được phép sử dụng trong thực phẩm.

Sau đó, thanh tra Sở Y tế TP.HCM và Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) Sở Y tế TPHCM đã phối hợp kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh mặt hàng ô mai, xí muội.

Tại chợ Bình Tây (quận 6), qua kiểm tra phát hiện hầu hết các mặt hàng ô mai, xí muội đều không có bao bì, nhãn mác, không hóa đơn chứng từ. Thay vì được đóng gói ghi rõ nguồn gốc, ngày sản xuất, ngày sử dụng hầu hết các sản phẩm trên được cơ sở kinh doanh chứa trong bịch nilon, đóng trong bao giấy. Tại thời điểm kiểm tra, nhiều sản phẩm ô mai, xí muội đã nổi nấm mốc. Đoàn kiểm tra đã tiến hành niêm phong, thu giữ nhiều mặt hàng; đồng thời tiến hành lấy mẫu mang đi xét nghiệm. Thông tin này đã khiến nhiều tín đồ của món ăn vặt "đáng yêu"' này chững lại, ngần ngại hơn khi tiêu thụ mặt hàng này.

Cuối tháng 4/2012, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường, Bộ Công an đã lấy mẫu kiểm tra ngẫu nhiên các loại ô mai. Kết quả cho thấy sản phẩm Preserved Fruits có chứa chất cấm cyclamate và loại đường saccharin với hàm lượng vượt hơn 31 lần so với tiêu chuẩn của Việt Nam.

Chất cyclamate có thể gây ung thư gan, thận, phổi và tiểu đường, từ lâu đã bị Bộ Y tế cấm sử dụng trong thực phẩm cho người.

Cùng thời điểm đó, báo chí cũng đã thông tin về việc các cơ quan chức năng Trung Quốc phát hiện rất nhiều loại trái cây sấy khô như đào khô, xí muội, hồng khô... của nước này có sử dụng các loại chất phụ gia, hóa chất có thể gây ung thư. Điều đáng nói là những loại trái cây sấy khô này cũng đang được bày bán tràn lan tại Hà Nội, TP.HCM. Ghi nhận tại chợ Bình Tây (TP.HCM) cho thấy, hầu hết các sạp đều có bán các mặt hàng như táo tàu, xí muội, đào khô...

Không chỉ có vậy, các mặt hàng trên đều không có bao bì, ghi nhãn đầy đủ. Hàng bán theo ký. Do đó, cả bao khối lượng khoảng 10 kg cũng chỉ dán nhãn giấy duy nhất đủ ghi tên mặt hàng và giá bán. Trên nhãn không thể hiện cơ sở sản xuất, xuất xứ hàng hóa, hạn sử dụng theo đúng quy định...

Tháng 7/2012, dư luận đã không khỏi bang hoàng trước thông tin quẩy có xuất xứ từ Trung Quốc có chất gây teo não. Theo thông tin từ cơ quan chức năng thì loại quẩy này được làm từ chất Ammonium aluminium sulfate anhydrous, đây là loại hóa chất dùng để làm thuốc nhuộm, mạ đồng, trong đó Alum là thành phần chính, nếu dùng Alum làm chất phụ gia thực phẩm thì sau khi vào cơ thể, nó sẽ không thải ra được, vĩnh viễn tích lại trong cơ thể.

Sử dụng Alum trong thời gian dài sẽ gây teo não, lãng quên, ảnh hưởng đến trí lực, dẫn đến chứng Alzheimer của người già. Giáo sư Lưu, chuyên ngành hóa học ở ĐH KHKT Hoa Trung, cho biết, trong tinh quẩy có chứa ion nhôm, là nguyên nhân quan trọng gây nên nhiều chứng bệnh về não, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Theo các nhà khoa học, công thức làm quẩy ở Việt Nam cũng giống ở Trung Quốc, tức là sử dụng men vi sinh và bột nở. Nếu người sản xuất sử dụng các hóa chất độc hại để rán quẩy thì chính họ là người chịu hậu quả đầu tiên. 

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm - ĐH Bách Khoa Hà Nội - cảnh báo: “Người sản xuất và người sử dụng quẩy nên biết, thành phần chính cấu tạo bột khai dùng để làm quẩy là (NH4)2CO3, thể rắn và tan trong nước. Khi gặp nhiệt (NH4)2CO3 sẽ bị phân giải thành thể khí (NH3), tạo ra mùi khai và có tính độc, đặc biệt khí này sẽ bay lên khi có sự tác động của nhiệt độ, khi đó người đầu tiên trực tiếp “chịu độc” chính là người rán quẩy sau đó mới đến người sử dụng”. 

Mới đây (ngày 26/2), cơ quan chức năng thành phố Tô Châu, Chiết Giang, Trung Quốc đã cho lấy mẫu kiểm tra các loại hạt hướng dương đã rang chín được tiêu thụ trên thị trường, kết quả phát hiện 7 loại hạt hướng dương có chứa chất nhôm dễ gây teo não. 

Để giữ cho hạt hướng dương giòn và bảo quản được lâu hơn, nhà sản xuất đã cho thêm phèn. Phèn có chứa nhôm mà khi vào cơ thể sẽ rất khó bị đào thải ra ngoài, gây tổn hại cho não, tế bào thần kinh khiến trí nhớ giảm sút.

Ngoài ra, để cho hạt hướng dương bóng đẹp, bắt mắt, nhà sản xuất sẽ cho thêm bột talc, loại bột này có chứa chất gây ung thư.

Còn đối với vấn đề hạt hướng dương hay hạt dưa có sử dụng chất gây teo não, ung thư khi chế biến, TS Phan Thanh Thảo - Viện Công nghệ hóa học cho biết, việc dùng các loại hóa chất công nghiệp như xút, phèn để tẩy sạch và bảo quản hạt hướng dương và hạt dưa là vô cùng nguy hiểm, xút (NaOH) là chất rắn màu trắng dùng trong tẩy trắng, dùng làm xà bông và xử lý nước thải trước khi cho ra môi trường… Tuy thuộc vào thời gian tiếp xúc mà tính độc hại của xút tác động nhiều hay ít.

Hiện nay, hầu hết các loại hạt hướng dương, hạt dưa đều có màu sắc rực rỡ, bóng nhẫy, trông rất bắt mắt thường dùng phẩm màu công nghiệp có chứa chất Rhodamine B thường được dùng để nhuộm vải, cấm sử dụng trong sản xuất thực phẩm vì có khả năng gây ung thư, ảnh hưởng đến não. Ăn các sản phẩm nhuộm Rhodamine B có khả năng tích tụ các chất độc trong gan, thận, gây dị ứng da. Đặc biệt, việc rang hạt hướng dương, hạt dưa nhưng dùng dầu thực vật loại thải, đã bị hydro hoá cũng không tốt bởi loại dầu ăn này gây nên bệnh tim mạch nếu dùng nhiều và lâu dài. 

Đây không phải là lần đầu người tiêu dùng biết được thông tin thực phẩm, đồ dùng của Trung Quốc chứa chất độc hại. Mà thời gian qua người tiêu dùng đã nhiều phen tá hỏa khi phát hiện hoa quả, đồ chơi trẻ em, lồng đèn... cũng chứa chất độc gây hại trực tiếp cho người sử dụng. Vì vậy, để tránh là nạn nhân của những món đồ độc hại trên, bạn nên tìm hiểu kỹ về những gì mình sẽ mua và sử dụng.