TP.HCM sẽ thành siêu đô thị

Dựa vào quá trình quy hoạch phát triển, các chuyên gia đánh giá TP.HCM sẽ thành siêu đô thị. Do đó đòi hỏi phải gấp rút có chính quyền đô thị để quản lý.

Hạ tầng cơ sở sẽ được đẩy mạnh đầu tư hơn nữa nếu áp dụng mô hình chính quyền đô thị - Ảnh: Diệp Đức Minh

Hôm qua 10.8, HĐND TP.HCM nghe báo cáo về đề án thí điểm chính quyền đô thị TP.HCM. Hai nội dung trọng tâm được đặt ra là vì sao lập 4 TP vệ tinh (TP.Đông, TP.Tây, TP.Nam, TP.Bắc) và người dân được lợi gì từ mô hình mới này.
Theo TS Trần Du Lịch, thành viên ban soạn thảo đề án, dựa vào quá trình quy hoạch phát triển, TP.HCM sẽ thành siêu đô thị. Kinh nghiệm thế giới cho thấy nếu là một siêu đô thị mà phản ứng như một cấp chính quyền theo mô hình tập trung hiện nay “là vô phương để quản lý và phát triển”. Cho nên cần chia đô thị lớn thành 5 đô thị nhỏ khác. Ngoài đô thị trung tâm với 13 quận nội thành hiện hữu, về quy mô 4 đô thị nhỏ (TP vệ tinh) là trên 1 triệu dân, quy mô diện tích hơn 100 km2 hoặc gần 150 - 200 km².
“Không đủ sức phục vụ thì quyền yếu”

Kiểu cũ không sát sườn với dân TS Trần Du Lịch kể: “Tôi tới một đô thị nhỏ nằm trong TP.Busan (Hàn Quốc), giống như đơn vị hành chính cấp quận của mình. HĐND của họ chỉ có 9 vị, phòng họp có 9 ghế thôi nhưng làm việc suốt năm. Đại biểu ở đó biết rõ trong đơn vị bầu cử của họ, xin lỗi ai ốm, ai bệnh, nhà ai cãi vã... họ đều biết hết. Đại biểu là vậy đó, mới đại diện được cho dân. Còn xin thưa nếu như chúng ta vẫn cơ cấu theo kiểu cũ thì không sát sườn với dân được”.

“Tư tưởng chủ đạo là chia TP quá lớn này thành đô thị nhỏ hơn, dễ quản lý hơn, tự chủ cao hơn nhưng vẫn nằm trong tay chính quyền TP.HCM. Quy mô một đô thị 1 triệu dân bao giờ cũng dễ quản lý hơn, hiệu quả quản lý cao hơn đô thị 10 triệu dân. Làm như thế mới gắn được lợi ích của dân, chính quyền sát với lợi ích của dân, chứ không phải ngẫu nhiên mà ngồi chia ra”, TS Lịch nói.
Trước thắc mắc tại sao 13 quận nội thành không tổ chức thành một TP, ông Lịch cho rằng nếu làm như vậy thì sẽ không ổn, “vì lúc đó chính quyền TP.HCM gọi là chính quyền của liên đô thị và nông thôn chứ không phải chính quyền đô thị nữa bởi không trực tiếp quản lý đô thị nào hết”. “Vấn đề là chính quyền TP.HCM lớn phải là chính quyền trực tiếp của 13 quận nội thành và là chính quyền cấp trên của 40 pháp nhân công quyền cơ sở (4 đô thị mới, 3 thị trấn và 35 xã - PV)”, TS Lịch nói, và khẳng định: “Tôi tin rằng nếu tổ chức thành 4 đô thị thì quá trình thực hiện đô thị hóa cho hạ tầng theo quy hoạch sẽ nhanh hơn nhiều so với cách quản lý hiện nay. Thay vì TP lo từng dự án, trong tương lai khi trao cho cơ chế tự chủ thì tốc độ sẽ nhanh hơn. Còn bây giờ cấp TP đang quản hết, không xuể”.
Về vai trò của 4 TP vệ tinh, TS Lịch cho biết đây là những pháp nhân công quyền có địa vị pháp lý giống nhau, “nhưng ông nào ngân sách tự chủ lớn thì quyền anh lớn. Còn trên trợ cấp càng nhiều thì tính tự chủ của anh ít đi. Địa vị giống nhau nhưng quyền tự chủ là tùy theo năng lực cho dân mức nào. Nếu anh không đủ ngân sách, không đủ sức phục vụ thì quyền anh yếu”.
Vướng hơn 100 văn bản luật
Đại biểu Lâm Thiếu Quân cho rằng đề án đã liệt kê khi thực hiện sẽ vướng hơn 100 văn bản luật, nghị định. “Trong thực tế đã chứng minh, nếu cái gì pháp luật chưa có quy định thì khi triển khai sẽ rất vướng, mà để sửa hơn 100 văn bản luật này tôi nghĩ không biết đến bao giờ xong. Đây là công việc khổng lồ”, ông Quân đặt vấn đề.
TS Lịch thừa nhận, theo mô hình mới thì hệ thống văn bản pháp luật không phù hợp, ít nhất là 2 đạo luật: luật Tổ chức HĐND, UBND và luật Ngân sách, “nhưng khi Quốc hội cho nghị quyết thí điểm, TP sẽ có cơ sở pháp lý để làm và ta lướt qua một số quy định để thực hiện”.
Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Quyết Tâm cho biết: “Đây là việc chưa có tiền lệ nên quá trình triển khai đề án sẽ làm chặt chẽ, có bước đi thích hợp, không duy ý chí và không làm xáo trộn nhiều đến đời sống người dân cũng như vận hành bộ máy chính quyền TP”.